Jordania – 7 dni w Królestwie Haszymidów – subiektywna relacja

Teksty świeże pisze się najlepiej, bo i pamięć nie szwankuje tak, jak w przypadku tych odtwarzanych z perspektywy czasu (pozdrawiam swój nigdy niedokończony draft z Drezna z maja zeszłego roku…). Korzystając z nowego połączenia linii Ryanair z Krakowa do Ammanu, wybraliśmy się z Ukochaną świętować Nowy Rok do stolicy Jordanii.

Dla obojga był to pierwszy kontakt z Bliskim Wschodem na własną rękę, a więc nastawialiśmy się na potężną eksplorację kulturową i kulinarną, a także skonfrontowanie popularnych mitów z rzeczywistością! W końcu na wiadomość o tym, że lecimy w serce Bliskiego Wschodu sami, w miejsce, gdzie tuż za granicą niedawno szalała wojna (byliśmy pięćdziesiąt kilometrów od Syrii), nasi bliscy dostawali drżenia serc. Niesłusznie.

Zacznijmy od rzeczy podstawowych, czyli paru wskazówek i odpowiedzi na pytania wybierających się w tym kierunku – te, które i nas gnębiły przed wylotem. W internecie coraz więcej jest artykułów i relacji z Jordanii, także w języku polskim, gdyż dzięki okazyjnej ofercie najpopularniejszego taniego przewoźnika lotniczego Polaków można spotkać w wielu filadelfijskich (tak za czasów rzymskich nazywał się Amman) uliczkach i knajpkach. Trudno właściwie nie usłyszeć ojczystego języka na ulicach stolicy Jordanii przynajmniej raz w ciągu dnia. Oto i nasza, indywidualna i osobista, relacja!

Wiza

Skorzystaliśmy z oferty zakupu Jordan Pass, dzięki któremu wiza na lotnisku w Ammanie jest zwolniona z opłat (40 JOD). Jest to opcja opłacalna pod warunkiem, iż udajemy się do Petry (a być w Jordanii i jej nie odwiedzić, to jak w Białymstoku nie pójść na mecz Jagielloniiw Rzymie nie zobaczyć papieża). Mamy do wyboru kilka opcji, zależnie od tego, ile dni planujemy spędzić w historycznej stolicy Nabatejczyków. My mieliśmy zamiar przeznaczyć na tę atrakcję 2 dni, więc wykupiliśmy Jordan Pass za 75 JOD.

Okazało się to zbędne, gdyż wystarczył nam jeden dzień w Petrze, a więc mogliśmy zaoszczędzić 5 JOD. Poza Petrą, przepustka ta pozwala Wam na bezpłatne wejście do 40 atrakcji Jordanii. UWAGA! Jeśli wybieracie się do miejsca chrztu Jezusa nad rzeką Jordan, musicie dokupić sobie taką opcję za 8 JOD. W przeciwnym wypadku, na miejscu czeka was opłata 12 JOD od osoby. Umknęło to nam i mieliśmy przykrą niespodziankę. Jeśli udajecie się do Jordanii drogą lotniczą i wracacie także z Ammanu, jesteście zwolnieni z opłaty wyjazdowej.

Pieniądze i płatności

Na dzień dzisiejszy (7 stycznia 2019), jeden dinar jordański (1 JOD) wart jest w okolicach 5,40 PLN. Szansa na dostanie tej waluty w polskich kantorach jest bliska zeru, zwłaszcza w większych ilościach. Rozwiązania są dwa. Pierwsza to wymiana złotówek na dolary amerykańskie, a na miejscu tychże na dinary. Druga to skorzystanie z rewelacyjnego wynalazku, jakim jest Revolut.

Rejestrujecie się odpowiednio wcześnie (rekomenduję dwa tygodnie), dostajecie kartę Mastercard pre-paid pocztą, ładujecie ją przez aplikację za pomocą swojej zwykłej karty i możecie płacić nią w jednej z ponad 100 walut po kursach międzybankowych, dokonywać transakcji internetowych oraz wybierać gotówkę z bankomatów na całym świecie.

Najlepiej wymienić wszystkie dolary na dinary w kantorze lub płacić wspomnianą kartą. Wynika to z tego, że pobierając gotówkę w bankomacie w Jordanii płacicie dodatkowo 5 JOD. Ostrzegam też przed płaceniem zwykłą polską kartą. Pomijając niekorzystny kurs i prowizje – Wasza płatność może zwyczajnie nie przejść, o ile nie uzgodnicie wcześniej z bankiem autoryzacji płatności poza Unią Europejską.

Z dostępnością płatności kartą nie jest tak źle, jak nas straszono przed wyjazdem. W większości restauracji i kawiarni nie ma z tym problemu. Chcąc jednak zanurzyć się w bogactwo kolorów targu warzyw i owoców lub zjeść street food – lepiej mieć gotówkę. My – wiedząc, że dywersyfikacja przeważnie działa na korzyść – połowę budżetu zabraliśmy w dolarach, a drugą na Revolucie. Dzięki temu uniknęliśmy przykrych niespodzianek odnośnie do płatności, a z drugiej nie musieliśmy nosić przy sobie dużej gotówki.

Transport

O ile nie jesteście mistrzami spontanu z elastycznym grafikiem i nie planujecie wynajmować auta, transport to największy problem, z jakim przyjdzie się Wam mierzyć. Komunikacja miejska w Ammanie teoretycznie istnieje, jest nawet interaktywna jej mapa stworzona przez… mieszkańców, jednak nie posiada ona rozkładów jazdy ani nawet… oznaczonych przystanków. Jedzie – wsiadasz, mówisz gdzie Cię wyrzucić i tam (np. na środku ronda!) kierowca zatrzymuje się, by Cię wypuścić.

Na trasach między głównymi miastami jeżdżą minibusy, które także  nie mają rozkładów i ruszają kiedy chcą (czytaj: gdy są pełne) i kończą swoje urzędowanie około godziny 16:00. W piątki może być z transportem (a także sprawami administracyjnymi i urzędowymi) dużo ciężej, gdyż jest to ich dzień wolny od pracy (gastronomia i sklepy działają normalnie). Poza minibusami, podwózkę oferuje wam mnóstwo bardziej i mniej legalnych przewoźników prywatnych, z którymi trzeba ostro negocjować stawkę. Oficjalne taksówki oznaczone są kolorem żółtym – podobnie do tych w Nowym Jorku. Jedynie w nich oraz w Uberze, który działa wyjątkowo sprawnie w stolicy, możecie być pewni tego, ile zapłacicie. Jordańczycy mają też swoją lokalną aplikację przewozową – Careem – jednak z niej nie korzystaliśmy, więc nie mamy o niej zdania.

Dajcie znać, jeśli zdecydujecie się podróżować za jej pomocą! Sprawę przemieszczania się po kraju utrudnia też fakt, iż busy jeżdżą jedynie ze skrajnych dworców autobusowych, oddalonych o kilka lub kilkanaście kilometrów od centrum Ammanu. Wyjątkiem jest firma Jett, która ma swoją bazę w dzielnicy Abdali, około 40 minut spacerem od ścisłego centrum. Jako jedyna posiada także rozkład jazdy dostępny w internecie, aczkolwiek ich system rezerwacji nie działa zbyt dobrze. Najlepiej być pół godziny przed odjazdem i zakupić bilet w biurze firmy.

Co więcej, nie wszystkie trasy są uwzględnione na stronie. My mieszkaliśmy w samym sercu Ammanu i dojazd do stacji Jett kosztował nas zaledwie 1,5 JOD Uberem. Trasa do dworca północnego (Tarbadour), z którego odjeżdża autobus na lotnisko, kosztowała 2,5 JOD. Jeśli będziecie korzystać z usług Sariyah Express, która to firma oferuje najtańszy transfer z portu lotniczego do miasta i z powrotem, musicie być odpowiednio wcześnie na dworcu w celu zakupu biletu, gdyż zamiast reklamowanych na stronie dużych żółtych autobusów, podstawiają teraz malutkie busiki, które szybko się zapełniają. Aby nie spóźnić się na powrotny lot, wyprosiłem kierowcę, by pozwolił mi jechać na stojąco. Podróż trwa około 50-60 minut i kosztuje 3,3 JOD w jedną stronę.

Ruch uliczny, czyli koszmar motofobów i aktywistów

49335106_1843517619090182_695228233104228352_n

Wszystkiego tego można oczywiście uniknąć wynajmując auto, jednak z dwóch powodów nie zdecydowaliśmy się na ten krok. Po pierwsze, nie posiadamy karty kredytowej, a to już odrzuca 90% firm, a po drugie – te 10%, które wypożycza za gotówkę lub akceptuje kartę debetową, wymaga depozytu w gotówce w wysokości 350 JOD, czyli niewiele mniej, niż planowaliśmy wydać na cały tygodniowy pobyt w Jordanii.

Co więcej, z odzyskaniem depozytu nie bywa podobno najłatwiej. Wynika to z tego, że ruch uliczny w Jordanii jest dość… chaotyczny i nieprzewidywalny, a więc łatwo o drobne uszkodzenia samochodu. Kierowcy muszą zachowywać ciągłą czujność, gdyż najważniejszym elementem wyposażenia jordańskiego auta jest klakson. Piesi także nie mają łatwego życia. Mimo nielicznych przejść, i tak każdy chodzi gdzie chce i jak chce, między jadącymi samochodami. Cały ten piękny spontaniczny porządek jakoś im działa – raz lepiej, raz gorzej.

Większość aut jest delikatnie obtłuczonych, jednak zamiast stać w korku wszyscy po prostu jadą – wolno, bo inaczej się nie da, ale płynnie. Byłem świadkiem jednej małej stłuczki (podczas cofania na skrzyżowaniu (!), kierowca musnął przedni zderzak samochodu jadącego za nim), jednak panowie tylko sobie kiwnęli głową na znak przeprosin i zgody, po czym pojechali dalej. Gorzej z ofiarami wśród pieszych, których odsetek wynosi nieco więcej niż w innych krajach – jest on jednak zakrzywiony gęstością i częstotliwością ruchu. To jednak temat na inny wpis, bardziej filozoficzny – wszak wolność i bezpieczeństwo znajdują się na przeciwległych biegunach suwaka priorytetów. W Ammanie znani z polskich metropolii aktywiści miejscy nie mieliby czego szukać. Nie widziałem tu ani jednej ścieżki rowerowej, a przez cały tydzień zauważyłem chyba tylko jedną osobę na rowerze, trzy na rolkach i jednego szaleńca na deskorolce. Tu każdy ma samochód i nie wyobraża sobie jeździć niczym innym. Ludzie chcący decydować za innych, czym mogą, a czym nie, poruszać się po mieście, narażeni byliby na Bliskim Wschodzie jedynie na śmieszność.

Nie ma tu też maratonów ani wyścigów rowerowych blokujących miasta, nie mówiąc o tzw. Masie Krytycznej. Ludzie, korzystając ze swojego przyrodzonego prawa do wolnego wyboru, zdecydowali, iż chcą jeździć samochodami! To właśnie najbardziej mi się podobało w stolicy Jordanii jeśli chodzi o transport. Mimo, że – z racji braku auta – przeszkadzało mi to nieco jako gościowi, czuję, że odnalazłbym się w tej ulicznej anarchii jako mieszkaniec. Warto też zaznaczyć, że mimo iż miasto położone jest w niecce (dolina i siedem gór), problem smogu wydaje się tu o wiele mniejszy, niż w Polsce. Piece w starych, kamiennych budynkach, opalane są drewnem, a nie śmieciami, a silniki w praktycznie wszystkich samochodach osobowych są benzynowe. Diesle to głównie ciężarówki i autobusy. Króluje motoryzacja koreańska, bogatsi jeżdżą mercedesami, a spora ich część chętnie kupuje wielkie pickupy i SUVy. Przyjezdni z Arabii Saudyjskiej jeżdżą praktycznie tylko takimi autami. Cena benzyny jest porównywalna z Polską – 0,9 JOD/litr za 95-tkę. Co ciekawe, leją tu też… etylinę dziewięćdziesięciooktanową – rzecz niespotykaną w Polsce. 98-tki nie widziałem na żadnej stacji.

Ubiór i bezpieczeństwo

Oj, ile się nasłuchaliśmy przed wyjazdem! Powiem Wam szczerze – w Ammanie czułem się bezpieczniej niż w Poznaniu czy Warszawie po zmroku. Nie musieliśmy udawać małżeństwa, nie nosiliśmy sztucznych obrączek, trzymaliśmy się za ręce na ulicy, a moja towarzyszka podróży nie nosiła nakrycia głowy (poza wizytą w meczecie, gdzie zostało jej bezpłatnie zapewnione na miejscu). Nigdy nikt na nas krzywo nie spojrzał, nie mówiąc nawet o czynieniu jakichkolwiek uwag czy gróźb. Jedynymi osobami, które nas „zaczepiały”, byli handlarze i taksówkarze, oferujący swoje usługi. Odniosłem wrażenie, że Jordańczycy są przemiłymi ludźmi szanującymi innych, chętnie i otwarcie dzielącymi się swoją kulturą oraz odpowiadającymi na pytania dotyczące obyczajów czy religii islamskiej. Jest to jednak tylko nasze doświadczenie i – jak zawsze – radzimy kierować się swoim zdrowym rozsądkiem. Ja wyznaję zasadę, że traktuję ludzi tak, jak chcę być przez nich traktowany. Nie ma powodu do paniki!

Zakwaterowanie

Tu możemy jedynie opowiedzieć o naszym hotelu. Zatrzymaliśmy się w Arab Tower Hotel, ulokowanym w samiutkim centrum Ammanu, obok nimfeum, niedaleko amfiteatru i cytadeli. Do rezerwacji akurat w tym miejscu skusiła mnie – poza lokalizacją – wizja śniadań serwowanych na tarasie znajdującym się na siódmym piętrze, z którego widać całe miasto. Romantyczna wizja wcinania hummusu o poranku, obserwując zabytkową zabudowę z wysokiej perspektywy, przemówiłaby chyba do każdego faustycznego Ikara.

Okazało się jednak, że taka opcja istnieje jedynie latem, gdyż obecne temperatury (średnio było około 12-13 stopni w dzień) według Jordańczyków są za niskie (mimo, że taras jest oszklony). Tak więc śniadania jedliśmy w holu na parterze. Mimo to, taras pozostawał dla nas zawsze otwarty i można było sobie tam np. usiąść wieczorem pod kocem z butelką jordańskiego wina w dłoni i oglądać taniec świateł aut mknących ulicami stolicy oraz szyldów i neonów anarchicznie zawieszonych na zabytkowych budynkach (tak! o funkcji plastyka miejskiego na szczęście też tu nikt nie słyszał!). Za siedem nocy w pokoju dwuosobowym zapłaciliśmy 152 JOD.

Obsługa była bardzo miła, chętna do rozmów i pomocy w załatwianiu wycieczek. Pokój sprzątano codziennie, ręczniki przynoszono świeże, a jako mały minus można zaliczyć pokaźnego grzyba za łóżkiem oraz dość małą łazienkę. Co do niej – od niewielkiego rozmiaru większy problem stanowiła dostępność ciepłej wody. Z kąpielą trzeba było zmieścić się w widełkach 6-10 rano oraz 18-24 wieczorem. W przeciwnym razie czekał nas zimny prysznic! Śniadania hotel serwuje całkiem smaczne, jednak przez cały tydzień menu nie uległo zmianie: na ciepło omlet z serem i warzywami lub naleśnik z Nutellą, a do tego bufet szwedzki w składzie: pomidory, ogórki, egipski ser a’la feta, hummus, mortadela, serek Panda (nigdy nie odmawiaj Pandzie!), dżem, masło, oliwki zielone, oliwki czarne.

Do picia świeży sok z granatu (trafiliśmy na sezon – napój jest przepyszny!) oraz herbata i kawa. Jesteśmy zadowoleni z miejsca zakwaterowania i możemy śmiało polecić je każdemu, kto nie wymaga luksusów, a ceni bliskość atrakcji i przyjacielską atmosferę bez zadęcia. Pamiętajcie, że do kosztu pokoju dolicza się 16% podatku miejskiego, co nie jest uwzględnione w cenie – bądźcie na to przygotowani.

Telekomunikacja

Minuta połączenia (tak wykonywanego, jak i odbieranego) to nawet 8 złotych, a koszt jednego SMSa – 1,50 PLN. Ceny internetu są naprawdę z kosmosu. Pozostaje łapać WiFi w restauracjach  i hotelu. Istnieją miejskie hotspoty, ale musicie mieć jordański numer! Część odwiedzających w związku z tym kupuje kartę SIM pre-paid na lotnisku od jordańskiego operatora (wymaga to podpisania umowy). Przed wyjazdem koniecznie ściągnijcie mapę Jordanii w wersji offline z Map Google. Bez tego ani rusz! Dzięki temu nigdy się nie zgubicie. Lokalizacja GPS działa nawet przy wyłączonym roamingu danych.

Gehenna zwierząt

Wyprawa nas zachwyciła. Spędziliśmy cudowny tydzień, zobaczyliśmy niesamowite miejsca, na widok których serce gubi rytm, poznaliśmy świetnych ludzi. Jest natomiast coś, o czym nie mogę nie napisać… Tuż obok popularnej Rainbow Street ciągnie się ulica Sha’aban 9. Jest to miejsce tortur. Dosłownie. W Ammanie często całe ulice poświęcone są jednemu rodzajowi sklepów.

Niedaleko np. sprzedają w kilku punktach tylko maszyny do szycia. Sha’aban 9 natomiast to ulica pełna sklepów zoologicznych. Nie, nie takich, gdzie kupuje się modną karmę opisywaną w drogich magazynach dla psich mam. Psy – także dorosłe – uwięzione w klatkach 24/7. Szczytem cierpienia był chow-chow (wyobraźcie sobie jego wielkość), zamknięty w metalowym więzieniu takiej wielkości, że wielki problem stanowił obrót wokół własnej osi… Przed jednym ze sklepów, na środku ulicy, leżały rozkładające się zwłoki kota. Nikt na nie nie zwracał uwagi.

W drugim takim miejscu kaźni – już po zamknięciu – przy zgaszonym świetle – w klatce wiercił się mops. Poza tymi mrożącymi krew w żyłach obrazkami z Sha’aban 9, na ulicach pełno jest bezdomnych kotów – dzieci kotek, które ludzie trzymają w domach i wypuszczają samopas. Zwierzęta traktowane są tu niemal jak przedmioty. Świadomość istnienia praw zwierząt nie występuje. To samo dotyczy ściśniętych do granic możliwości ryb, które żywe pływają wraz ze śniętymi w ciasnych akwariach na targu.

Atrakcje Ammanu

Centrum Ammanu
Centrum Ammanu

Centrum Ammanu położone jest w dolinie otoczonej siedmioma górami, na które to wiodą publiczne schody, którymi tubylcy codziennie przemierzają drogę do miasta i z powrotem. W Down Town, jak nazywają z angielska ammańczycy tę dzielnicę, znajdziecie budynki sprzed wielu, wielu lat, często w kiepskim stanie technicznym z zewnątrz.

O fasadę raczej nikt się tu nie troszczy. Ma to swój urok, gdyż można się poczuć trochę jak w miejscu, gdzie dopiero co skończyła się wojna, a kontrasty widoczne są na każdym kroku. Macie bowiem nowiutkiego mercedesa, z którego ktoś wyrzuca przez okno papierowy kubek na ulicę, a pod blokiem mieszkańcy uformowali sobie mikrowysypisko śmieci, w którym pożywienia szukają liczne bezdomne koty. Tych jest tu bez liku. Wszystkie są bardzo przyjazne i szukają czułości ludzi, gdyż miejscowi raczej bywają oszczędni w uczuciach dla czworonogów. Dzięki chyba tej sporej cywilizacji dzikich kotów nie ma tu także szczurów, mimo że w takim środowisku powinny czuć się jak ryba w wodzie.

Wystarczy jednak wyjechać tuż za centrum, by znaleźć się w zupełnie innym świecie. Cinkciarzy, nielegalne taksówki i naganiaczy chcących sprzedać turystom chińszczyznę zastępują wysokie apartamentowce, wielopiętrowe galerie handlowe z palmami w środku i salony ekskluzywnych marek samochodów. Oczywiście wszystkie te nowoczesne szklano-aluminiowe konstrukcje powstają tuż obok istniejących już starych kamiennych budowli, jednak tak mniej więcej od czwartego do siódmego ronda (w Ammanie miarą lokalizacji i odległości często są właśnie węzły komunikacyjne – tzw. circles) miasto wygląda zupełnie inaczej niż w samym jego sercu. Zwłaszcza dzielnice Abdali i Abdoun pełne są nowoczesnej i bogatej zabudowy.

Kościół koptyjski z perspektywy meczetu
Kościół koptyjski z perspektywy meczetu

W centrum Ammanu przede wszystkim warto zobaczyć stare rzymskie budowle – ruiny nimfeum, dobrze zachowany amfiteatr z odeonem, oraz znajdującą się na wzgórzu cytadelę pełną antycznych budowli. Te dwie ostatnie atrakcje zapraszają również do muzeów położonych na ich terenie. Jordan Pass zapewnia gratisowy wstęp do całej rzymskiej architektury stolicy. Amman to także piękne budowle sakralne – przede wszystkim centralnie położony meczet Króla Husajna oraz majestatyczna świątynia Króla Abdullaha z przecudną błękitną kopułą.

Co więcej, jest to jedyny dom modlitwy muzułmanów otwarty dla zwiedzających. Koszt – 2 JOD, gdyż Jordan Pass nie obowiązuje. Dokładnie naprzeciwko możemy podziwiać koptyjski kościół chrześcijański, do którego uczęszczają głównie Egipcjanie pracujący w Jordanii. Świątynia zwykle jest zamknięta na klucz, jednak wystarczy skorzystać z dzwonka, a sympatyczny kustosz z chęcią otworzy Wam jej wrota. Oba miejsca kultu sąsiadują ze sobą i przepięknie przedstawiają krajobraz wielokulturowej Jordanii. Chrześcijanie i muzułmanie żyją obok siebie w pokoju i wzajemnym szacunku.

A propos meczetów i wracając do cytadeli, polecam udać się tam w okolicy zachodu słońca. Sam widok jest magiczny, a do tego dochodzi do Was głos wszystkich muezzinów z okolicy, tworzących mistyczną polifonię religijnego uniesienia. Oprócz budynków, nie możecie odpuścić wizyty na targu, gdzie niezmordowani sprzedawcy przekrzykują się w ofertach, polecając przechodniom pięknie ułożone, kolorowe owoce, warzywa i zioła.

Znakomity folklor i naprawdę smaczne, świeże produkty w dobrej cenie. Pamiętajcie, że targowanie się jest tam głęboko wryte w fundament kulturowy – pokażcie swoje zdolności negocjacyjne! Nie zapomnijcie też zabrać gotówki, gdyż tam nie zapłacicie kartą. Dopytajcie tylko, które produkty są rzeczywiście jordańskie. Dowiedzieliśmy się, że np. orzechy laskowe jeden ze sprzedawców importuje z… Polski i Ukrainy. Inny przykład to sumak. Turecki jest jaśniejszy, jordański – ciemniejszy. Wizyta na targu owocowo-warzywnym to prawdziwa feeria barw, dźwięków i aromatów. Działa na wszystkie zmysły! O palpitacje serca doprowadzić może jedynie widok ryb (także żywych!) i mięsa, przetrzymywanych w niezbyt higienicznych warunkach – te zakupy odpuściliśmy.

Nie sposób jednak oprzeć się pysznej pomarańczy czy sezonowym granatom o rozmiarach niespotykanych w Polsce. O jedzeniu jednak będzie osobna notka – w końcu to blog głównie kulinarny! Gdy będziecie mieli chwilę, możecie udać się także na Rainbow Street, gdzie znajdziecie bardziej turystyczne i europejskie klimaty. Niekoniecznie tego szukaliśmy, ale są tam także dwa ciekawe punkty gastronomiczne, o których w osobnym wpisie!

Poza Ammanem

Petra
Petra

Siedem dni to stanowczo za mało (a i budżet niezbyt obfity), by zobaczyć wszystko, co Jordania ma do zaoferowania – zwłaszcza bez auta. Dlatego też zdecydowaliśmy się część rzeczy odpuścić lub zostawić na kolejny raz. Z tego względu nie pojechaliśmy do Akaby ani na Wadi Rum, by nocować z Beduinami pod gwiazdami. Tę przyjemność zaliczymy przy okazji odwiedzania Eljatu za jakiś czas. Poza Ammanem przede wszystkim trzeba koniecznie zobaczyć Petrę. To jest absolutny must-see.

Zapewne lepiej oszczędzać siły i spędzić noc w sąsiednim miasteczku, a samo doświadczenie podzielić na dwa dni, jednak skoro i tak mieliśmy wykupione noclegi w Ammanie, zdecydowaliśmy się na coś, przed czym ostrzegają w przewodnikach – zwiedzanie Petry w ciągu jednego dnia. Ba – w pół dnia! Autobus Jett odjeżdża bowiem o 6:30 ze stolicy, a na miejscu jest około 10:30, gdyż robi półgodzinny przystanek w zaprzyjaźnionym sklepie z pamiątkami po drodze (typowa pułapka turystyczna z bardzo drogimi suwenirami). Na dodatek w zimie powrót zaplanowany jest na godzinę 16:00. No cóż – poszliśmy na to! Bilet autobusowy w jedną stronę to 11 JOD od osoby. Wstęp do historycznego miasta mieliśmy zagwarantowany w Jordan Pass, więc obeszło się bez dopłat. Na miejscu co krok praktycznie ktoś chce Wam coś zaoferować, więc musicie notorycznie opędzać się przed sprzedawcami i Beduinami chcącymi Was przewieźć na wielbłądzie lub ośle.

Ostatecznie – z racji presji czasu – część trasy rzeczywiście pokonaliśmy na czterech nogach – natomiast w innych okolicznościach byłoby to zupełnie nieopłacalne. Doświadczenie jazdy na grzbiecie zwierzaka po stromych skałach z wizją rychłego upadku w przepaść dodało nam na pewno sporo adrenaliny. Zdołaliśmy przejść cały główny szlak i łagodną część bocznego – a także dotrzeć aż do klasztoru (tam właśnie przez krótki fragment wspomogliśmy się osłem).

Darowaliśmy sobie jedynie te fragmenty, gdzie trzeba było wspinać się po stromych skałach lub uprawiać długi trekking poza główny szlak. Większość pięknych rzeczy udało się zobaczyć i jesteśmy bardzo zadowoleni! Dla ludzi będących ciągle pod presją czasu mogę polecić z całego serca taki intensywny dzień w Petrze. W nogach mieliśmy ponad 20 kilometrów, jednak serca i oczy pełne spektakularnych przeżyć. Warto! Pustynne odcienie barw stromych skał, wykute w nich świątynie i grobowce, sceneria z pamiętnego filmu z Indianą Jonesem, zapierające dech w piersiach krajobrazy, dotyk historii, beduińskie ogniska, muzyka i aromatyczna herbata parzona przez tubylców – wszystko to składa się na niezapomniane doświadczenie.

Wciąż prześladowani brakiem auta i niepewną komunikacją międzymiastową, zdecydowaliśmy się na wynajęcie prywatnego kierowcy na dwa dni. Pierwszego pojechaliśmy do zamku w Adżlunie – doskonałego przykładu islamskiej budowli warownej. Na miejscu można także zwiedzić małe muzeum poświęcone okresowi świetności tego miejsca oraz podziwiać niesamowite widoki zjeżdżając serpentynami do miasta. Tego samego dnia udaliśmy się do Dżaraszu – jednego z najlepiej zachowanych miast grecko-rzymskich, założonego przez Aleksandra Wielkiego.

Artur Karpiński przed Morzem Martwym
Przed kąpielą w Morzu Martwym

Na sporym terenie podziwialiśmy świątynie ku czci Zeusa i Artemidy, katedrę, meczet, a także dwa amfiteatry, ruiny łaźni oraz świetnie zachowane rzymskie drogi i łuki tryumfalne. Następnego dnia zafundowaliśmy sobie dłuższą wycieczkę. Postanowiliśmy się wykąpać w Morzu Martwym, odwiedzić miejsce chrztu Jezusa, zobaczyć na własne oczy słynną mapę z Madaby (pochodzącą z VI wieku mozaikę, znajdującą się w kościele św. Jerzego, obrazującą geografię Ziemi Świętej), a także wjechać na górę Nebo, z której Bóg pokazał Mojżeszowi Ziemię Obiecaną. Znajduje się tam obecnie miejsce pamięci, ruiny starodawnych świątyń i pomnik, a także wielki metalowy krzyż opleciony wężem – rzeźba mająca imitować laskę Mojżesza.

Góra Nebo
Krzyż opleciony wężem, Góra Nebo

Tuż obok świątyni rośnie drzewo oliwne posadzone przez Jana Pawła II. O ile wizyta w Madabie i Nebo udały się bez niespodzianek, to już kolejne dwa miejsca nieco podniosły mi ciśnienie. Oczywiście to moja wina, że nie sprawdziłem, iż kąpać się można jedynie w drogich resortach lub na plaży miejskiej, która… też jest resortem, tylko tańszym. W ten oto sposób wejście do Morza Martwego kosztowało nas 25 JOD (20 + lunch w formie bufetu) od osoby. Mimo astronomicznego kosztu, nie żałuję tego doświadczenia. Rzadko ma się możliwość swobodnego dryfowania w bezruchu w tak zasolonym akwenie. Pal licho tę stówę.

Chętni mogli też skorzystać z kąpieli błotnej, podobno doskonałej na skórę. Rzekomo jest jakieś dzikie zejście do morza, ale o nim dowiedzieliśmy się dopiero później. Niestety, następnie okazało się, że Jordan Pass nie pokrywa zwiedzania miejsca chrztu Jezusa nad Jordanem. Takie dwa zgrzyty przytrafiły się nam na koniec naszej wyprawy. Zawsze sprawdzajcie ukryte opłaty i dopłaty. Koszt wynajęcia samochodu z kierowcą na dwa dni plus trasa do Adżlunu, Dżaraszu, Madaby, Nebo, Morza Martwego i miejsca chrztu to łącznie 110 JOD bez biletów wstępu. Ostatni dzień spędziliśmy w Ammanie, kupiliśmy parę pamiątek, wypiliśmy kawę, zapaliliśmy sziszę i trzeba było pakować się na wyjazd. Na przyszłość zostaje jeszcze wschodnia Jordania z jej pustynnymi zamkami. Jest po co wracać!

Nasz itinerariusz

Z racji tego, że oboje jesteśmy ludźmi maksymalnie zabieganymi i zapracowanymi, nie mieliśmy zbyt dużo czasu na dokładne planowanie (nad czym bardzo ubolewam, bo układanie planu podróży to dla mnie jedna z najprzyjemniejszych rzeczy w życiu!), a brak dostępu do internetu poza hotelem i kiepska komunikacja autobusowa spowodowały, że część rzeczy musieliśmy zostawić na później. Na szczęście udało się nam wycisnąć całkiem sporo z tego tygodnia. Zwłaszcza kulinarnie i gastronomicznie zrobiliśmy tyle, ile chcieliśmy! Jesteśmy bardzo zadowoleni. Teraz pora wracać do codzienności…

  • Dzień 1 – przylot do Ammanu wczesnym popołudniem, eksploracje gastronomiczne
  • Dzień 2 – warsztaty kulinarne (o tym szerzej we wpisie o jedzeniu!), zwiedzanie rzymskich zabytków Ammanu
  • Dzień 3 – Petra
  • Dzień 4 – zwiedzanie zabytków sakralnych Ammanu i nowego miasta (Abdali), spacer 15 km po mieście
  • Dzień 5 – Adżlun, Dżarasz
  • Dzień 6 – Madaba, Morze Martwe, miejsce chrztu Jezusa, Nebo
  • Dzień 7 – pamiątki i powrót do amfiteatru (drugiego dnia muzeum było już zamknięte)
  • Dzień 8 – wylot po śniadaniu

Część druga – gastronomiczna – już niedługo!

A jakie Wy mieliście wrażenia po odwiedzeniu Jordanii? Podzielcie się nimi w komentarzu!

3 komentarze do “Jordania – 7 dni w Królestwie Haszymidów – subiektywna relacja”

  1. Witam,
    Czy na wzgórze Cytadeli da się dostać po jej zamknięciu? Wyczytałem, że otwarta jest do 17:00? Ja będę pewnie później w Ammanie.
    Warto zatem tam iść, czy nie zobaczy się panoramy miasta?
    Na tarasie w Arab Tower Hotel da się otworzyć okno, by zrobić zdjęcie bez szyby? Ewentualnie z okien w pokojach widać miasto?

    Pozdrawiam

Możliwość komentowania została wyłączona.