Lager – co to za piwo?

Co to jest lager?

Lager w szerokim znaczeniu to każde piwo dolnej fermentacji. Do lagerów zaliczymy więc takie style piwa jak m.in. pils (także: pilsner, pilzner), kellerbier, helles, bock (koźlak), marcowe czy porter bałtycki.

Dzięki zastosowanej technologii, dobrze zrobiony lager jest piwem o charakterze bardziej czystym, tzn. bez wyczuwalnych smaków pobocznych pochodzących z fermentacji.

Słowo lager pochodzi od niemieckiego lagern „leżeć”, gdyż piwa te poddawane są po fermentacji leżakowaniu w bardzo niskiej temperaturze, w celu wyklarowania i ułożenia się trunku. Trzeba jednak zaznaczyć, że istnieją także lagery mętne, w których klarowność jest niepożądana (np. kellerbier).

W języku czeskim piwa dolnej fermentacji określa słowo ležák (světlý ležák – jasny lager oraz tmavý ležák – ciemny lager).

Jasne lagery powinny leżakować kilka tygodni, zaś mocne i ciemne, jak porter bałtycki, nawet kilka miesięcy lub… lat.

Lager to nie tylko piwo jasne – może występować w każdej barwie – od jasnej (słomkowej) do ciemnej (czarnej).

Zazwyczaj jednak, zwłaszcza w języku potocznym, lagerami nazywa się jasne piwo dolnej fermentacji – co stanowi nie do końca poprawne uproszczenie.

Jasny lager w szkle
Źródło: Unsplash

Eurolager – co to takiego?

Wraz z rozwojem wielkich światowych koncernów piwowarskich, doszło do wytworzenia stylu piwa najmniej przeszkadzającego masowemu odbiorcy (tzn. najbardziej jałowego). W procesie rynkowej ewolucji takim rodzajem piwa został tzw. eurolager (w Ameryce nazywany też American lager, American light lager lub macro lager).

Eurolagery są niewymagające, szeroko dostępne i zazwyczaj produkowane z tanich zamienników surowców (warzone są z dodatkiem składników niesłodowanych), aby ich cena była możliwie najniższa. Co więcej, piwo to do sklepów ma trafić w jak najszybszym czasie od uwarzenia, a więc nie zwykło leżakować tyle, ile nakazuje tradycja piwowarska.

Niestety, jest to najczęściej produkowany i najlepiej sprzedający się styl piwa na całym świecie. Co więcej, wśród 10 najpopularniejszych piw na Ziemi… wszystkie miejsca okupują eurolagery.

Czym się różni lager od piwa?

Piwo jest pojęciem szerszym niż lager. Oprócz lagerów, zawiera w sobie także ale oraz style hybrydowe, takie jak California common czy steam beer.

Niestety, wśród ludzi niezbyt interesujących się piwem, często dochodzi do pomyłek i nieścisłości w materii piwa dolnej fermentacji.

Dwa jasne lagery w szklankach przy grillu - zapach lata
Źródło: Unsplash

Lager a zawartość alkoholu

Poza piwem bezalkoholowym, najlżejsze lagery mają zazwyczaj około 3% alkoholu, a najmocniejsze portery bałtyckie czy podwójne koźlaki – ponad 10%.

Istnieją też lagery wymrażane (np. eisbock), w których zawartość alkoholu może nawet dochodzić do 20%!

Jaka jest różnica pomiędzy lagerem a pilsem?

Pils (piwo w stylu pilzneńskim) to odmiana lagera, popularna szczególnie w Czechach i Niemczech. Jego nazwa pochodzi od czeskiego miasta Pilzna, w którym się narodził, i do dziś jest warzony w browarze Plzeňský Prazdroj.

Jest przejrzyście klarowny, a jego smak charakteryzuje się czystym profilem o zbożowej podbudowie słodowej i wyraźnym charakterem szlachetnego chmielu. Nie występują w nim nuty smakowe pochodzące od drożdży.

Odmiany niemieckie są zazwyczaj bardziej goryczkowe i szorstkie w odczuciu, zaś czeskie miewają nuty maślane, co w ich przypadku niekoniecznie stanowi wadę, jak w przypadku innych stylów piwa.

Tradycyjny pilzner w kuflu
Źródło: Unsplash

Ale a lager – czym się różnią?

Te dwa główne rodzaje piwa dzieli proces fermentacji. W przeciwieństwie do poddawanego fermentacji dolnej w niskiej temperaturze lagera, ale jest piwem, w którym drożdże przeprowadzają fermentację górną. Dodatkowo, nie musi ono leżakować tak długo, jak lager, a więc proces produkcji jest szybszy.

Najpopularniejszymi rodzajami ale są piwa pszeniczne, pale ale oraz India Pale Ale (IPA). Zwłaszcza temu ostatniemu stylowi ale zawdzięcza niezwykłą popularność wśród nowofalowych piwowarów i smakoszy.

Idealne wakacje o smaku jasnego lagera - piwo nad jeziorem
Źródło: Unsplash

Rodzaje fermentacji

Wielokrotnie pisałem wyżej o piwach dolnej i górnej fermentacji. Różnica między tymi procesami jest dwojaka i zależy zarówno od temperatury, jak i rodzaju użytych drożdży.

Piwa dolnej fermentacji (typu lager) produkowane są z użyciem drożdży Saccharomyces pastorianus (lub Saccharomyces carlsbergensis) w niskich temperaturach. Aby wytworzyć piwo o czystym profilu, piwowar musi zapewnić im warunki w granicach od 8 do 12 C. Dzięki temu, w piwach typu lager na pierwszy plan wysuwa się smak słodu oraz chmielu, który nie jest przyćmiewany przez inne nuty.

Drożdże górnej fermentacji (Saccharomyces cerevisiae) to z kolei grzyby odpowiedzialne w świecie piwa za fermentację piw w stylu ale. Wymagają one nieco wyższej temperatury i w efekcie swojej pracy wytwarzają także różnorakie nuty smakowe i aromatyczne, co w nomenklaturze piwnej stanowi przeciwieństwo fermentacji „czystej”, czyli pozbawionej nut oddrożdżowych.

Słowem podsumowania

Słowo lager przez wielu uznawane jest za synonim słabego, nijakiego piwa. Świat piwa lagerowego to jednak cała gama przecudownych, bogatych piwa, takich jak koźlak, porter bałtycki, piwa marcowe czy dobrze uwarzony pils. Nie bójmy się lagera. Dobry lager to powiem prawdziwe złoto piwowarstwa. Piwa dolnej fermentacji potrafią zachwycać równie mocno, co te górnej. W piwnym świecie od pewnego czasu występuje zresztą takie zawołanie: pijmy lagery, do cholery!

19 komentarzy do “Lager – co to za piwo?”

Możliwość komentowania została wyłączona.